Μελιτοφόρες Μέλισσες
Τετάρτη 23 Απριλίου 2025
Εν αναμονή λευκού καπνού
Σάββατο 28 Σεπτεμβρίου 2024
Σούφι, ισλαμικός μυστικισμός κι εξτρεμισμός*
Χωρίς καμία αμφιβολία, το σχέδιο του Έντι Ράμα για δημιουργία μιας ανεξάρτητης, στα πρότυπα του Βατικανού, ισλαμικής κρατικής οντότητας στην καρδιά της αλβανικής πρωτεύουσας έχει πυροδοτήσει πλήθος αντιδράσεων όχι μόνον στην Ευρώπη αλλά και στον μουσουλμανικό κόσμο που δεν καλοβλέπει και εν πολλοίς δεν κατανοεί και την σκοπιμότητα των προθέσεων του Αλβανού πρωθυπουργού.
Στο παρόν άρθρο δεν σκοπεύω να αναφερθώ ούτε στα νομικά κενά μια τέτοιας πρόθεσης, ούτε στις αντιδράσεις της κοινότητας των μπεκτασήδων, ούτε στη φιλοσοφική τους θεώρηση των πραγμάτων. Θα ασχοληθώ με κάτι άλλο που μου έχει προξενήσει μεγάλη εντύπωση: Με τις αρλούμπες περί ισλαμικών ταγμάτων που έχουν αρχίσει να γράφονται και να αναπαράγονται, με την προσπάθεια απενοχοποίησης των θρησκευτικών και πολιτικών τους προεκτάσεων καθώς, και με την ειδική αναφορά περί τελετουργιών και άλλων πρακτικών που εξάπτουν την φαντασία αν μη τι άλλο…
Ωστόσο, ας έχει υπόψη του ο αναγνώστης ότι οι μπεκτασήδες και η κοινότητα των αλεβιτών μουσουλμάνων δεν έχουν καμία σχέση με τον ισλαμικό εξτρεμισμό των σουφικών ταγμάτων.
Σε γενικές γραμμές, οι μουσουλμάνοι, διακρίνονται για την μισαλλοδοξία και την υποκρισία τους. Επικαλούνται τον ρόλο του κυνηγημένου ανηλεώς και του αδικημένου διαρκώς από τους “κακούς” χριστιανούς, ινδουϊστές, βουδιστές κι άλλους που δήθεν τους εξαναγκάζουν να αντιδρούν για να μπορούν να υπάρχουν.
Οι Τάταροι της Κριμαίας, οι μουσουλμάνοι της Βοσνίας κι οι Αλβανοί του Κοσόβου ακολούθησαν επακριβώς την τακτική αυτή για να δικαιολογήσουν τα εγκλήματά τους στη διεθνή κοινότητα, μη αναγνωρίζοντας τις φρικαλεότητες που διέπραξαν ή που διαπράττουν σήμερα οι συγγενείς τους στον Νότιο Καύκασο.
Αζέροι και Τούρκοι - κυρίως οι τελευταίοι, εφαρμόζουν την ίδια στρατηγική στην νομιμοποίηση των ενεργειών τους έναντι των διαφορετικών εθνοτικών και θρησκευτικών μειονοτήτων στο εσωτερικό τους και των λαών γύρω τους, αφού προηγουμένως έχουν βιάσει, σκοτώσει, βανδαλίσει, λεηλατήσει και καταστρέψει.
Ο πιο διάσημος “ήρωας” της Τσετσενίας είναι ο Σεΐχης Σαμίλ του σουφικού τάγματος των Ναξιμπεντή-Καλίντι. Το εν λόγω τάγμα ευθύνεται για όλες τις τρομοκρατικές επιθέσεις μέχρι και το πρόσφατο παρελθόν εντός κι εκτός Ρωσίας, όπως έχει φανεί και υποστηριχτεί από πολλές και διαφορετικές πηγές.
Με τις όποιες προεκτάσεις και διασυνδέσεις του να ξεπερνούν τα όρια του ισλαμικού κόσμου ποτέ δεν ήταν και δεν είναι όσο αθώο φαίνεται. Η δράση του δεν περιορίζεται μόνον στο πνευματικό/ιδεολογικό πεδίο· εκτείνεται και σε άλλους τομείς, όπως η διαχείριση και διακίνηση κεφαλαίων από νόμιμες και παράνομες δραστηριότητες, η συμμετοχή στη δημόσια διοίκηση της Τουρκίας με τη διεύθυνση ιδρυμάτων κι οργανισμών - δημόσιων νοσοκομείων για παράδειγμα κ.λπ., η στρατολόγηση, εκπαίδευση και η διασπορά τουρκομάνων μαχητών (τρομοκρατών) στα πολεμικά πεδία της Λιβύης και του Αρτσάχ, ενισχύοντας τις τάξεις του τουρκικού κι αζέρικου στρατού αντίστοιχα...
Είναι το τάγμα που “φιλοξενούσε” επί μακρόν τον Αλ-Ζαουάχρι.
Είναι το τάγμα που σήμερα ορίζει την πολιτική ατζέντα στην Τουρκία εις βάρος των Κούρδων και των λοιπών μη σουνιτικών και μη μουσουλμανικών εθνοτικών ομάδων κι υποδεικνύει και προωθεί πολιτικές έναντι της Ελλάδος, της Κύπρου, της Συρίας, της Λιβύης, της Αρμενίας και του Ιράκ.
Είναι το τάγμα που συχνά πυκνά ενορχηστρώνει επιθέσεις εναντίον χριστιανικών και ινδουιστικών στόχων στην Ινδία.
Είναι το ίδιο τάγμα που επιδιώκει τον σφετερισμό του Χαλιφάτου από τον αραβικό κόσμο και υποστηρίζει κι ενισχύει οικονομικά και υλικά τζιχαντιστικές ομάδες σε χώρες της Αφρικής.
Για τους Τούρκους, τους μουσουλμάνους, τους μαρξιστές και τους απανταχού - κάθε είδους - κομμουνιστές, ο Σαμίλ ήταν ο εμβληματικός ηγέτης του εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος ενάντια στον τσαρικό ιμπεριαλισμό και την αποικιοκρατία. Ένας μεγάλος… προοδευτικός ήρωας...
Ο προοδευτισμός όμως δεν έχει καμία σχέση με τον σουφισμό. Με την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης και τη μεταβολή των ισορροπιών σε τοπική, περιφερειακή και παγκόσμια κλίμακα, ο ισλαμικός εξτρεμισμός μπορεί πλέον να εντοπιστεί παντού. Κι ο σουφισμός είναι συνυφασμένος με τον ισλαμικό εξτρεμισμό!
Παρά τις όποιες διαφοροποιήσεις τους, όλα τα ισλαμικά τάγματα / κινήματα / κινήσεις / ομάδες / κοινότητες / αδελφότητες, έχουν τις ίδιες ρίζες, ακολουθούν τους ίδιους κανόνες και λειτουργούν ως συγκοινωνούντα δοχεία με πλήθος διακλαδώσεων και συνδέσμων ανάμεσά τους που συνιστούν ένα δαιδαλώδες δίκτυο διαδρόμων αμφίδρομης μετακίνησης προσώπων, ιδεών και προθέσεων.
Αυτό το δαιδαλώδες δίκτυο, παρεμβάλλει μεταξύ των δύο μεγαλύτερων κλάδων του Ισλάμ, με τις όποιες συνθέσεις κι αντιθέσεις κι έχει επηρεάσει καθοριστικά στην διαμόρφωση μιας ευρύτερης ισλαμιστικής παιδείας και επιδίωξης μακριά από την ορθοδοξία της μουσουλμανικής πίστης που δήθεν ευαγγελίζεται η κάθε άκρη του για λογαριασμό της.
Γουαχαμπισμός, Σαλαφισμός, Ναξιμπεντή, Καντίρι, Ανσάρ αλ-ισλάμ - με ηγετική ομάδα πρώην μέλη της Αλ-Κάϊντα και με πεδίο δράσης το Ιράκ και τη βόρεια Συρία υπό την εποπτεία του τουρκικού στρατού· Μουσουλμανική Αδελφότητα, Μεραρχία του Σουλτάν Μουράτ - με παντιέρα της τον ισλαμισμό και τον οθωμανισμό, Κόμμα Δικαιοσύνης κι Ανάπτυξης του Ερντογάν, Κίνημα Χισμέτ - για να έχουμε μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα – όλα και όλοι συνεργάζονται μεταξύ τους.
Από την άλλη, παραβάλλονται εκείνες οι μετριοπαθείς όμως πολύ μικρότερες ομάδες που παλεύουν να καταδείξουν την επικινδυνότητα του τουρκικού παράγοντα και την τρομοκρατία του σουφισμού πιστεύοντας πως η επιστροφή στις αυθεντικές αρχές του Ισλάμ είναι μονόδρομος για την ειρήνευση και την ευημερία (κυρίως) χριστιανών και μουσουλμάνων.
Στο ιδεολογικό πεδίο, τα σουφικά τάγματα, οι κοινότητες κι οι διάφορες αδελφότητες, όπως και το κίνημα του Γκιουλέν (Χισμέτ) - μια κι αναφέρθηκε - επιδεικνύουν ένα πιο συμβιβαστικό πρόσωπο του ισλαμισμού. Προωθούν δήθεν τον διαθρησκευτικό διάλογο, είναι ανοιχτά στις επιστήμες και τα γράμματα, συζητούν για δημοκρατία κι ανθρώπινα δικαιώματα, διατρανώνουν την αλληλεγγύη μεταξύ των μελών τους, έχουν να επιδείξουν σημαντικό φιλανθρωπικό έργο και τονίζουν πως αντικειμενικός σκοπός είναι η συμφιλίωση της δημόσιας ζωής με τη θρησκευτική, καθώς και η εναρμόνιση του σύγχρονου τρόπου ζωής με την παράδοση.
Στο πνευματικό πεδίο, στοχεύουν στην ισχυροποίηση του Ισλάμ και διακηρύττουν πως η δημοκρατία χρήζει μεταφυσικής ερμηνείας που μόνον η θρησκεία του Μωάμεθ μπορεί να προσφέρει(!). Υποστηρίζουν δε την απαρέγκλιτη εφαρμογή του ισλαμικού νόμου (σαρία), ενώ ερμηνεύουν το Κοράνι κατά το δοκούν.
Δίνουν, επίσης, πολύ μεγάλη σημασία στη σχέση δασκάλου-μαθητή προσδίδοντας στον πρώτο απόλυτη εξουσία επάνω στον δεύτερο. Η εξουσία είναι ανεξέλεγκτη με αποτέλεσμα να μεταβάλλεται η σχέση της ισλαμικής νομολογίας (Θεϊκού Νόμου κι ανθρώπινης κατανόησης) τουλάχιστον ως προς την αρμονία (ijma) και κατ’ αναλογία (qiyas), είτε ομιλούμε για τον σουνιτικό είτε για τον σιιτικό μουσουλμανισμό.
Δυστυχώς, πολλοί “δάσκαλοι” καταχρώνται την θέσης τους, εκφυλίζονται σε μικρούς τυράννους με ροπή προς το έγκλημα - κάθε είδους - γεγονός που μας επιτρέπει να διακρίνουμε την διδασκαλική τους ασυνέπεια αναφορικά με το ορθόδοξο Ισλάμ.
Στην πολιτική του διάσταση, τους δίνει το περιθώριο εργαλειοποίησης της πίστης και της θρησκείας. Στο δικό τους μυαλό, οι μουσουλμάνοι οφείλουν να υπερσκελήσουν τις όποιες ιδεολογικές διαφορές που τους χωρίζουν - ποτέ δεν λένε πως και υπό ποιές προϋποθέσεις - και να δημιουργήσουν ένα ενιαίο κοινωνικό/πολιτικό/θρησκευτικό πλαίσιο όπου πράοι κι εξτρεμιστές μπορούν να συνυπάρχουν, όπως ακριβώς συνυπάρχουν και συλλειτουργούν πολλά και διαφορετικά γρανάζια σε έναν ωρολογιακό μηχανισμό. Διαφορά πραότητας κι εξτρεμισμού δεν μπορεί να υπάρχει και δεν νοείται.
Ο σουφισμός - σε γενικές γραμμές - εκφράζει μια εκλαϊκευμένη εκδοχή της θεοκρατικής πολιτικής και κοινωνικής διαχείρισης που επιθυμεί να επιβάλλει το Ισλάμ, κρύβοντας επιμελώς τις φιλοδοξίες και τις πραγματικές προθέσεις ιμάμηδων και σεΐχηδων μέσα από μία απολογητική ασάφεια που καθιστά εύκολα υπερασπίσιμη ή καταδικαστέα εκείνη ή την άλλη ιδέα / ερμηνεία / αντίληψη κ.ο.κ.
Παρατηρείται δε, ένα σύνολο λεγομένων και συμπεριφορών που αποδίδουν έναν θρησκευτικό πλουραλισμό, ίσως και κοσμοπολιτισμό - σε διάφορες παραλλαγές - για όποιον ενδιαφέρεται. Πρόκειται για κάκιστη προσαρμογή δεδομένων της εβραϊκής παράδοσης, της χριστιανικής θεολογίας/κοινωνιολογίας/φιλοσοφίας και ινδοπερσικών και αραβικών μύθων στην αιρεσιολογική τους κατήχηση και σε μία αφηγηματική σύνθεση που μπορεί να συγκινεί και να εξάπτει την φαντασία…
Αυτή ακριβώς η φαντασία είναι ο στόχος εκείνων που κρύβονται πίσω από την πρόθεση του Αλβανού πρωθυπουργού. Κι αν κρίνω από τα όσα διαβάζω στα social media παντού και πάντα υπάρχουν και θα υπάρχουν εκείνοι οι πρόθυμοι ηλίθιοι για να επικοινωνήσουν επικίνδυνες ανοησίες.
Το παρόν κείμενο αποτελεί διασκευασμένο απόσπασμα της εργασίας υπό τον τίτλο: “Όταν ο Τολστόι ασπάστηκε το (τουρκο)ισλάμ”
Σάββατο 11 Φεβρουαρίου 2023
Περί γλωσσικής και θρησκευτικής αυθαιρεσίας
Με τα όσα δραματικά συμβαίνουν τις τελευταίες ημέρες και παρακολουθούμε από την Τουρκία, μου προκαλεί μεγάλη εντύπωση η έκδηλη άγνοια πολλών δημοσιολογούντων περί ύπαρξης χριστιανικών (κυρίως ορθοδόξων) κι ελληνικής καταγωγής πληθυσμών στην νοτιοανατολική Τουρκία όμως, ακόμη μεγαλύτερη εντύπωση μου προκαλεί ο διαρκής χαρακτηρισμός τους ως …«ελληνορθοδόξων». Ένας όρος αδόκιμος στην καλύτερη περίπτωση, ιδιαίτερα προσβλητικός ωστόσο για κάθε έναν που αισθάνεται και είναι ορθόδοξος.
Οι άνθρωποι είναι ορθόδοξοι κι ελληνικής καταγωγής. Όσοι έχουν ελληνική καταγωγή. Αλλά ορθόδοξοι. Μόνον ορθόδοξοι! Όχι «ελληνορθόδοξοι». Μπορώ να καταλάβω την σπουδή που θέλουν να επιδεικνύουν ορισμένοι περί… ελληνικής «πρωτοκαθεδρίας» (όλοι οι άλλοι είναι β’ διαλογής) αλλά η Ορθοδοξία (και το ελληνικό πνεύμα) από την φύση της απορρίπτει τέτοιου είδους διακρίσεις.
Οπωσδήποτε, κατά τόπους υπάρχουν διαφορές στις συνήθειες, στα ήθη και τα έθιμα που διαμορφώνονται συν τω χρόνω κι από τις ιδιαίτερες εθνικές/πολιτισμικές ταυτότητες συγκεκριμένων πληθυσμιακών ομάδων· τούτο όμως δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση πως συνιστούν διακριτή και διαφορετική δογματική ομάδα. Δεν επιτρέπεται – αν έχουμε έστω την παραμικρή ιδέα για το τι μιλάμε – να συνθέτουμε αυθαίρετα διαφορετικές έννοιες που στο τέλος-τέλος, μάλλον εξυπηρετούν αντιλήψεις ξένες προς την θρησκευτική μας παράδοση και την δογματική μας καθαρότητα.
Με την λογική αυτή, οι μουσουλμάνοι στην Θράκη είναι «ελληνομουσουλμάνοι», οι Ρωμαιοκαθολικοί στη Σύρο, την Πάτρα, την Κέρκυρα κλπ, «ελληνοκαθολικοί» και οι Αγγλικανοί «ελληνοαγγλικανοί». Αστεία πράγματα…
Σάββατο 24 Δεκεμβρίου 2022
Ευχές Χριστουγέννων
Τα πάντα εν σοφία εποίησε… ακόμη
και την γέννησή Του! Για να μας υπενθυμίζει κάθε φορά, με κάθε πόνο και με κάθε
αναστεναγμό, πως το “όλον” είναι αποτέλεσμα δημιουργίας κι όχι τυχαίο γεγονός!
Η ανάμνηση της γέννησης του Ανθρώπου συντελείται καθημερινά, παντού κι υπό
οποιεσδήποτε συνθήκες κι όμως, ακόμη και σήμερα, δύο χιλιάδες και χρόνια μετά,
εξακολουθούμε να μην αντιλαμβανόμαστε την ουσία του θαύματος!
Όταν η ανθρώπινη ζωή τιμολογείται κι αντιμετωπίζεται ως εμπορικό προϊόν μέσα σ’
ένα περιβάλλον “super market”, που εμείς οι ίδιοι δημιουργήσαμε όχι για να
εξυπηρετεί τις ανάγκες μας αλλά για να κερδοσκοπούμε ο ένας εις βάρος του άλλου,
αναρωτιέμαι, ποιό είναι το κέρδος που τελικά απολαμβάνουμε;
Ας βγάλουμε τα χέρια απ’ τις τσέπες κι ας τα χρησιμοποιήσουμε επιτέλους! Όχι
για να πουλήσουμε ή ν’ αγοράσουμε αλλά για να δημιουργήσουμε! Έστω, κάτι το
ελάχιστο. Με αγάπη όμως και πίστη. Ίσως έτσι, ο κάθε πόνος κι ο κάθε
αναστεναγμός να γίνουν λίγο πιο υποφερτοί… Καλά Χριστούγεννα σε όλους!!!
Παρασκευή 28 Οκτωβρίου 2022
OXI

Σάββατο 22 Οκτωβρίου 2022
Εγώ δεν είμαι εγώ
Εγώ δεν είμαι εγώ.
Είμαι εκείνος που βαδίζει πλάι μου και δεν μπορώ να τον δω.
Εκείνος που κάποτε τον επισκέπτομαι,
κι άλλοτε τον λησμονώ.
Εκείνος που μένει σιωπηλός και γαλήνιος καθώς εγώ μιλώ,
που γλυκά συγχωρεί ενώ εγώ μισώ.
Εκείνος που βαδίζει εκεί που εγώ δεν βρίσκομαι,
και που θα μείνει όρθιος όταν εγώ πεθάνω.
Απόδοση στα ελληνικά: Χρήστος Ι. Μωϋσίδης
Λίγα λόγια για τον ποιητή.
Ο Χουάν Ραμόν Χιμένεθ (Juan Ramón Jiménez), αποτελεί μία από τις σημαντικότερες φιγούρες της ισπανόφωνης ποίησης του 20ου αιώνα. Υπήρξε κύριος ανανεωτής της και πνευματικός πατέρας των ποιητών της γενιάς του ‘27.
Στην ποίηση του Χιμένεθ οι λέξεις μοιάζουν με νότες σε παρτιτούρα που, στο σύνολό τους, παράγουν μία συγκεκριμένη μελωδία κι όχι ανακόλουθους αφηρημένους ήχους. Ο ίδιος έζησε με την ποίηση για την ποίηση. «Η σχέση που έχω με την ποίηση είναι αυτή των παράφορα ερωτευμένων» είχε κάποτε δηλώσει και το εννοούσε! Δούλευε και ξαναδούλευε τους στίχους του ακατάπαυστα, με πάθος, μέχρι το τέλος.
Με το ξέσπασμα του Εμφυλίου φεύγει από την Ισπανία και λόγω της νίκης του Φράνκο, αυτοεξορίζεται μόνιμα. Ζει στην Κούβα, την Φλόριντα, την Ουάσινγκτον και στο τέλος εγκαθίσταται στο Πουέρτο Ρίκο.
Το 1956, τo βραβείο Νομπέλ Λογοτεχνίας έρχεται σε μια τραγική στιγμή της ζωής του. Λίγες μόνον ημέρες πριν πεθάνει η γυναίκα του. Συντετριμμένος δεν θα παραβρεθεί στην τελετή απονομής για να το παραλάβει. Δύο χρόνια αργότερα πεθαίνει και ο ίδιος στην εξορία. Υπήρξε από τις σπάνιες εκείνες περιπτώσεις που διαπιστώνουμε ότι έργο και ζωή του δημιουργού ταυτίζονται.
Ενστάλαξε την ύπαρξή του στους στίχους των ποιημάτων του και μας χάρισε έργα με ιδιαίτερη αισθητική, συναισθηματική και πνευματική αξία. Όπως σημειώνει και ο Λεωνίδας Καλούσης, «… ο Χιμένεθ κινήθηκε γύρω από την λεγόμενη «καθαρή ποίηση» εμπνεόμενος από την πλατωνική φιλοσοφία αλλά και τους Γάλλους συμβολιστές, κι επιδιώκοντας το ιδανικό της τέλειας ομορφιάς, απέκοψε από την ποίησή του στοιχεία ιδεολογικά, πολιτικά ή κοινωνικά και σταθερά αναζητούσε λεπτές αποχρώσεις.»
Η ποίησή του αποτελεί παράδειγμα υψηλού πνεύματος και καλλιτεχνικής αγνότητας και το ποίημα που συνοδεύει αυτή την ανάρτηση το επιβεβαιώνει απόλυτα.